ಹೀಗೊಂದು ಕದನದ ಕಥೆ

ಓದುಗರೆಲ್ಲರಿಗೂ ನೂತನ  ವರ್ಷದ ಶುಭಾಶಯಗಳು 

ಶ್ರೀ ಎಮ್. ಚಂದ್ರಪ್ಪ 

     ಶ್ರೀ ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಮಾಸ್ತರರು ಅಜ್ಜಂಪುರದವರು. ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿರುವ ಅವರು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ನಾಟಕ, ಇತಿಹಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿರುಚಿಯುಳ್ಳವರು. ಅವರೀಗ ಕೊಡಗಿನ ಕುಶಾಲನಗರದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇಂದಿಗೂ ಬರವಣಿಗೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಯೌವನದಲ್ಲಿ  ತುಂಬ ಸ್ಫುರದ್ರೂಪಿಯಾಗಿ, ಬಟ್ಟೆ-ಬರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶೇಷ ಆಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಈ ಮಾಸ್ತರರು ಇಂದಿಗೂ ಅದೇ ಚೈತನ್ಯ, ಉತ್ಸಾಹಗಳಿಂದ ಇರುವರೆನ್ನುವುದು ಈ ಲೇಖನದೊಂದಿಗೆ ತಲುಪಿದ ಅವರ ಚಿತ್ರ ನೋಡಿದಾಗ ನನಗೆ ಅನ್ನಿಸಿತು. 
    ಅಜ್ಜಂಪುರ-ತರೀಕೆರೆಗಳ  ನಡುವೆ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದ ಕದನದ ನೆನಪುಗಳು ನನ್ನ ವಯಸ್ಸಿನ ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಗೆಳೆಯರ ಮನದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯಾದರೂ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅಂಥದೊಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ನೋಡಿದ್ದ ಮಾಸ್ತರರು ತಮ್ಮ ನೆನಪಿನ ಖಜಾನೆಯಿಂದ ಹೆಕ್ಕಿ ತೆಗೆದು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದು ಗುಂಪು ಘರ್ಷಣೆಯೆಂದು ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಆ ಘಟನೆಗೆ "ಯುದ್ಧ"ವೆಂಬ ಪದ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಯುದ್ಧದ ರೋಷಾವೇಶ, ದ್ವೇಷ, ಆತಂಕಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ೧೨-೧೩ರ ವಯೋಮಾನದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದು ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದೆ. ಸಮಕಾಲೀನರಿಗೆ ಅಂದಿನ  ಭಯ-ಆತಂಕಗಳ ಮರುಕಳಿಕೆ ತಂದರೆ, ಇಂದಿನವರಿಗೆ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ನಡೆದ ಘಟನೆಯ ವಿವರಣೆ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಮಾಸ್ತರರು, (ಅವರನ್ನು ಎಂ.ಸಿ. ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು) ನಮ್ಮನ್ನು ಐದು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದಿರುವ ಬರಹ ನಿಮಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಅಭಿನಂದಿಸಲು ದೂರವಾಣಿ : 9036011824

-ಶಂಕರ ಅಜ್ಜಂಪುರ

ದೂರವಾಣಿ : 99866 72483

======================================================================================================== 

   ಅದು ೧೯೬೮ನೇ ವರ್ಷ. ಅಜ್ಜಂಪುರ ಮತ್ತು ತರೀಕೆರೆಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚಿಕ್ಕದೊಂದು ಘಟನೆ ಆರಂಭವಾದದ್ದು ಕೆಲವೇ ತಿಳಿಗೇಡಿಗಳ ಆತುರದ ಕೃತ್ಯದಿಂದ. ಅಂದು ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬಿತ್ತರವಾಯಿತೆಂದರೆ, ಆದು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಭಯ, ತಲ್ಲಣಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬಹುದೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

  ಅಂತರಗಟ್ಟೆ ಅಜ್ಜಂಪುರದಿಂದ ೮ ಮೈಲು ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪುಟ್ಟಗ್ರಾಮ. ಅಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ದುರ್ಗಾಂಬಾ ದೇವಿ. ಈ ದೇವಿಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ರಥೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ದೂರದೂರುಗಳಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಬಂದು ತಮ್ಮ ಹರಕೆ ತೀರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬಹಳ ಪುರಾತನವಾದುದು. ಜಾತ್ರೆಗೆ ಬರಲಾಗದವರು, ತಾವಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇ ದೇವಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ಇಂದಿಗೂ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.

ಇಲ್ಲಿನ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಐದು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ವಾತಾವರಣವೀಗ ಇರಲಾರದು. ಅಂದು ಸುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ  ಕಮಾನುಗಳನ್ನು ಸಿಂಗರಿಸಿ, ಎತ್ತಿನ ಕೋಡುಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣದ ಸಿಂಗಾರದ ಕಾಗದಗಳನ್ನು ಅಂಟಿಸಿ, ತಾವೂ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಗಾಡಿ ಓಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ದೃಶ್ಯ ಈಗ ವಿರಳ. ನೂರಾರು ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲಾಗಿ ಬರುವಾಗ ಎತ್ತುಗಳ ಘಂಟೆಯ ಝಣ್ ಝಣ್ ನಿನಾದ ಕರ್ಣಾನಂದಕರವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನ್ನು ಪಾನಕದ ಗಾಡಿಗಳೆಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಬಂದ ಭಕ್ತಾದಿಗಳ ನೀರಡಿಕೆಯನ್ನು ತಣಿಸಲು ಬೆಲ್ಲದ ಪಾನಕ ತುಂಬಿದ ಬೃಹತ್ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಆ ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದವು.

   ಗ್ರಾಮೀಣ ಸೊಗಡು ತುಂಬಿತುಳುಕುತ್ತಿದ್ದ ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪೈಪೋಟಿಯ ತುರುಸು ತರೀಕೆರೆ ಹಾಗೂ ಅಜ್ಜಂಪುರಗಳ ನಡುವೆ ಕದನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ, ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಆತಂಕಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಾಯಿ ದುರ್ಗಾಂಬೆಯ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಶಾಂತಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದುದು ಒಂದು ಪವಾಡವೇ ಸರಿ.

ಶುಕ್ರವಾರದ ಪ್ರಾತಃಕಾಲವೇ ರಥೋತ್ಸವ ನಡೆಯುವುದಾದರೂ, ಗುರುವಾರವೇ ಅಂತರಗಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಲುಪುದು ಪದ್ಧತಿ. ಹೀಗೆ ತಲುಪುವ ಆತುರದಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಗಳನ್ನು ನಾ ಮುಂದು, ತಾ ಮುಂದು ಎಂದು ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ಬಾರುಕೋಲಿನಿಂದ ಬಡಿಯುತ್ತಾ, ಗಾಡಿಗಳನ್ನು ಓಡಿಸುವ ಭರದಲ್ಲಿ, ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಗಾಡಿಯವನು, ತರೀಕೆರೆಯ ರೈತನ ಗಾಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದನು. ಇದರಿಂದ ಸಿಟ್ಟುಗೊಂಡ ತರೀಕೆರೆಯ ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರು ಅಜ್ಜಂಪುರದಾತನನ್ನು ಮನಬಂದಂತೆ ಥಳಿಸಿದರು. ಪೆಟ್ಟುತಿಂದ ಅಜ್ಜಂಪುರದವ ಊರಿಗೆ ಸುದ್ದಿಮುಟ್ಟಿಸಿದ. ಜಾತ್ರೆ ಮುಗಿಯಿತು. ತರೀಕೆರೆಯವನು ಪುನಃ ವಾಪಸು ಹೋಗುವಾಗ ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಜನ ಆತನನ್ನು ಹಿಡಿದು ಥಳಿಸಿ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಈ ಚಿಕ್ಕದೊಂದು ಘಟನೆ ಎರಡು ಊರುಗಳ ನಡುವಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ರಣರಂಗಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯೂ ಆಯಿತು.

   ಏಟು ತಿಂದ ತರೀಕೆರೆಯ ಮಂದಿ ಇಲಿ ಹೋದರೆ ಹುಲಿ ಹೋಯಿತು ಎನ್ನುವಂತೆ ಇಲ್ಲಸಲ್ಲದ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ಹರಡಿ, ಅಜ್ಜಂಪುರದವರು ಓರ್ವನನ್ನು ಹೊಡೆದು ಸಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಅಣಕು ಶವಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದರು. ಇದರಿಂದ ಉದ್ರೇಕಿತರಾದ ತರೀಕೆರೆಯ ಜನತೆ ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಬೇಕೆಂದು ವಿಷಬೀಜ ಬಿತ್ತಿದರು.

ರೋಷಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದ ಜನರ ಮನಃಸ್ಥಿತಿ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಗಳ ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಅದಾಗಲೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡಂತಾಗಿತ್ತು. ಹಿಂದೆಲ್ಲ ಪಾಳೇಗಾರರು ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದಂತೆ, ಅಜ್ಜಂಪುರವನ್ನೇ ನಾಶಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿ, ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಗಾಂಧೀವೃತ್ತದ ಬಳಿ ಜಮಾಯಿಸಿದರು. ಎರಡು ಸೈನ್ಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಛೇರಿಯ ಬಳಿ ಎರಡು ಬಣಗಳೂ ಎದುರಾದವು.

   ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹತೋಟಿ ಮೀರಿದ್ದನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದ ಅಂದಿನ ಉನ್ನತ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ನಿಂತು, ಕಾನೂನನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದುಸ್ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗಬೇಡಿರೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ದ್ವೇಷದ ಬೆಂಕಿ ನಂದಲಿಲ್ಲ. ವೈರತ್ವ ಬಿಗಡಾಯಿಸಿ ತರೀಕೆರೆಯ ಜನ ಐದಾರು ಲಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದು , ಪೆಟ್ರೋಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿದ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಬಡಿಗೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಜ್ಜಂಪುರಕ್ಕೆ ದಾಳಿಯಿಡುವ ಸುದ್ದಿ ಕಾಳ್ಗಿಚ್ಚಿನಂತೆ ಹರಡಿತು. ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಜನತೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸುತ್ತಲಿನ ಐದಾರು ಗ್ರಾಮದ ಜನ ಮಾಡು ಇಲ್ಲವೇ ಮಡಿ ಎಂದು, ಮಚ್ಚು, ದೊಣ್ಣೆ, ಕಣಗೆ, ಹಾಗೂ ಖಾರದಪುಡಿಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಸನ್ನದ್ಧರಾದರು. ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಮನೆ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಯದ ವಾತಾವರಣ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಯಿತು. ಮಹಿಳೆಯರು ಕೂಡ ಉದ್ದದ ಬಡಿಗೆಗಳು, ಖಾರದಪುಡಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಒನಕೆ ಓಬವ್ವಳಂತೆ ಕಾದಾಟಕ್ಕೆ ಅಣಿಯಾದದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಕಣ್ಮುಂದೆ ನಿಂತಿದೆ.

   ವಿಷಯ ವಿಕೋಪಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ತಿಳಿದ ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆ, ತಕ್ಷಣ ನಾಲ್ಕು ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಜ್ಜಂಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದಿಳಿದಾಗ, ಎರಡು ಬಣಗಳೂ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಂಥ ವಾತಾವರಣವಿತ್ತು. ಪೊಲೀಸರ ವ್ಯಾನುಗಳು ಎರಡು ಬಣಗಳ ನಡುವೆ ನಿಂತಮೇಲೆ ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಜನತೆಗೆ ಚೈತನ್ಯ ಬಂದಂತಾಯಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಬ್ ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹಾಗೂ ವರಿಷ್ಠ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಎರಡು ಬಣಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ “ಯಾರಾದರೂ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದಿಟ್ಟಲ್ಲಿ ಗೋಲೀಬಾರ್ ಮಾಡಲು ಆಜ್ಞಾಪಿಸುತ್ತೇನೆ” ಎಂದು ಒಂದು ಗುಂಡನ್ನು ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಹಾರಿಸಿದರು. ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ಸ್ಥಂಭೀಭೂತರಾದರು. ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ “ಮುಂದಿನ ವಾರ ತರೀಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಶಾಂತಿಸಭೆಗೆ ಉಭಯತ್ರರೂ ಬರಬೇಕು, ಅಜ್ಜಂಪುರದ ರಾಜಕೀಯ ಧುರೀಣರು, ಪುರಪ್ರಮುಖರಾದ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಶೆಟ್ಟರು, ಶ್ರೀ ಸೀತಾರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಮುಂತಾದವರು  ಮುಂದಿದ್ದು ಶಾಂತಿ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಹಿತವಚನಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಬೇಕು” ಎಂದು ವಿನಂತಿಸಿದರು. ಸೀತಾರಾಮ ಭಟ್ಟರಂತೂ ಉಭಯ ಗ್ರಾಮಗಳ ಜನರ ಮುಂದೆ ಸಾಷ್ತಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರವನ್ನೇ ಮಾಡಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಹಬಂದಿಗೆ ತರಲು ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ ನಡೆದ ಶಾಂತಿಸಭೆಗಳು ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನೇ ನೀಡಿದವು. ಎರಡು ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ನೆಲೆಸಿ, ನೆಮ್ಮದಿಯ ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡುವಂತಾಯಿತು.

   ತಾಯಿ ದುರ್ಗಾಂಬಾ, ಅಜ್ಜಂಪುರದ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ಕಿರಾಳಮ್ಮ ಹಾಗೂ ಗೀತಾಶ್ರಮದ ಶಂಕರಾನಂದ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಗೆಹರಿದು ನೆಲೆಸಿದ ಶಾಂತಿ ಇಂದಿಗೂ ಹಾಗೆಯೇ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.

   ಇದಿಷ್ಟನ್ನು ಈಗ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ, ನೆನಪು ಕಹಿಯಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಚಿಕ್ಕದೊಂದು ಘಟನೆ ಊರುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಆತಂಕ, ತಲ್ಲಣಗಳು ಇಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೊಂದು ಪಾಠ. ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸುವುದರಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಲಾಭ ಇದೇ.

* * * * * *